Creatief denken gebeurt door anders te gaan denken: patroondoorbreking. Creatief denken is een geheel van denkattitudes, denkvaardigheden, denktechnieken en denkprocessen die de kans op patroondoorbreking - het leggen van nieuwe verbindingen - vergroot. Iedereen kan creatief denken; je kunt het aanleren en ontwikkelen. Door te oefenen wordt je beter.
Je tekent om de beurt. Je mag steeds een vorm weggummen en maar drie vormen tekenen. Dan mag de ander. Die ander kijkt en mag één element weggummen en drie tekenen. Dan mag de eerste tekenaar weer. Die kijkt en gumt en tekent… dan mag de tweede tekenaar etc. Instructiefilmpje.
Ga tegenover iemand zitten. Leg een papier voor je en pak een potlood of stift. Blijf strak naar degene die tegenover je zit kijken en teken zonder dat je naar het papier kijkt… laat het potlood het werk doen… ogen, pupillen, wimpers wenkbrauwen, neus, mond oren etc… op een gegeven moment ben je klaar… inkleuren.
Je mag niets zeggen, je moet jouw gezicht in de plooi houden. Je kijkt meer niet. Je kijkt naar het kunstwerk van alle kanten. Dan pak je een stift en tekent wat je ziet. (nb afstudeerwerk van Ino de Groot zijn uitermate geschikt voor dit doel)
... er volgen er meer ...
Door Demi van Lit.
Je knipt stukjes wol van verschillend lengten. Die stukjes gooi je op een vel papier en je kijkt. Kun je die stukjes wol met elkaar verbinden en er zo een figuur van te maken? Instructiefilmpje.
Door Irene van Rijsewijk en Mandy Evers.
Eerst lekker naar buiten... Met een beetje geluk waaien de herfstbladjes om je oren. Zoek drie mooiste bladeren en neem die mee naar binnen. Verander de bladeren in ... Instructiefilmpje.
Pak een vel papier, pak een stift, doe je ogen dicht en teken een vliegensvlugge achtbaan … het potlood roetst over het papier… Klaar. Vergeet de achtbaan. Kijk en teken, … nee geen vogel, een gezicht met hier een oog en daar en … Draai het blad om en kijk opnieuw… inkleuren.
Geef elke twee (drie) leerlingen kopieën met daarop dezelfde vlek. Laat de leerlingen eerst met elkaar kijken en zoeken naar wat er zoal gezien kan worden in de vlek. Laat de leerling de mogelijkheden tekenen op een vel met een inktvlek. Variant, maak één tekening van de vlek.
Door Sandra de Stigter.
De leerlingen krijgen een foto van de lucht met wolken en bekijken deze. Wat zien de kinderen in de wolken op de foto? Een dier, of een monster, of een auto of iets heel anders? De leerlingen tekenen op de foto. Instructiefilmpje.
Door Anne de Jongh.
Verzamel 'rommeltjes': knoopjes, paperclips, kruidnagel, steentje, gummetje, schelp ... leg op een stuk papier ... welk dier kan je er van maken? Instructiefilmpje.
Door Inge van Meurs.
Je vouwt het papier dubbel. Je doop het touwtje in de verf. Je vouwt het papier open. Je legt je touwtje op een helft van het papier. Je vouwt het papier weer dubbel en dan trek je het touwtje eruit. Dit laat je drogen. Wat zie je erin? Instructiefilmpje.
Door Annelien van Beekhuizen.
Gekleurde snippers op een hoopje. We blazen een beetje en kijken of we in de snippers iets kunnen zien. Zien we wat dan maken we een foto om later op de foto te tekenen. Hoe minder kleuren hoe gemakkelijker.
Door Wendy van Hintum.
Je ziet overal waar je kijkt smileys in. In de prullenbak, de kast, de stoel... Maak foto’s van een object dat voor een leerling een smiley vormt. Foto’s uitprinten en de leerlingen op een of andere manier het gezicht laten accentueren .
Door Rosemarie Terberg.
Laat kinderen een kunstwerk uitzoeken. Laat kinderen eerst een paar minuten kijken zonder iets te zeggen. draai het kunstwerk, en draai nog eens. Dan met een stift het figuur dat je in het kunstwerk ziet omlijnen. Als je de kunstwerken in plastiek mapjes hebt gedaan kunnen de leerlingen op het plastiek tekenen en hou je de voorraad kunstwerken. Het figuur omzetten op tekenpapier en kleuren maar. Instructiefilmpje.
Pak een plaatjesdobbelsteen (story cube). Gooi de dobbelsteen en teken het tekeningetje min of meer na in het midden van jouw blad. Teken om dit tekeningetje, nieuwe afgeleide tekeningen als bloembladeren. Ga steeds terug naar het hart van de bloem.
Twee willekeurige woorden. Links eerste rij teken je het eerste woord: het begin. Het tweede woord rechts derde rij: het einde. Teken de rijen vol met tekeningetjes die associatief uit de voorgaande komen... Je moet bij het laatste plaatje uitkomen. (Molenwiek – tandenborstel – lippen – bloemblaadjes – klavertje vier – hoofdprijs - champagne – drank – kater – drol – giertank – tank.)
Door Mark van den Berg.
De leerling gaat een associatiecirkel maken. Begint met een emotie en vanuit deze emotie verder. Net zo lang dat begin en einde samen komen. Instructiefilmpje.
Door Hanneke Breteler- Issing.
Trek op een velletje een dopje om en teken met de cirkel als uitgangspunt. Trek op een nieuw velletje twee cirkels om en teken. Pak een nieuw velletje en trek de dop drie keer om... Instructiefilmpje.
Door Michael van Rossen.
Opdracht 1: Teken in 3 minuten jouw superheld. Opdracht 2: Teken diezelfde - op een nieuw kaartje - ook weer in 3 minuten nu met tegenwind. Opdracht 3: nu in het water. Opdracht 4...
Door Laura van de Pol.
Het is kersttijd. De boom staat. De ballen hangen in de boom. Kerstliederen klinken; het klokje klingelt en roept op ... Instructiefilmpje.
Door Lotte Oosterheerd.
Wat zal er achter de deur zitten? Durf jij te klijken? Kies een sleutel doe de deur open. Teken wat je ziet. Instructiefilmpje.
Door Kirsten Muller.
Een handvol paperclips, een stif en papier... en een fototoestel om een paperclipverzameling aan te leggen. Instructiefilmpje.
Teken ... je moet de tekening herkennen. Je geeft jouw tekening aan jouw buurman en andersom Je kijkt, draait, en tekent er iets bij waardoor de betekenis helemaal anders wordt. ... een tweede ronde... filmpje van Maresa Scherff
Door Marijke Turner.
Iedereen schrijft twee willekeurige woorden op. Alle woorden gaan in een hoed. ieder pakt twee willekeurige woorden. Het eerste woord teken je en dan in 2 , 3 of 4 stappen naar het tweede woord.
Door Fleur Stolk.
Je gooit snippers op tafel. en dan ... hoeveel beelden kun jij in 5 minuten? Van elk beeld een foto. Alle foto's op het bord want dat wat al gedaan is door anderen mag jij niet meer. Instructiefilmje. Variant: maak er een bewegend beeld van; stopmotion (Zweder Melchers).
Door Angela Mersman.
Kies een cijfer. Maakt binnen 10 minuten zoveel mogelijk tekeningen van hetzelfde cijfer. Tekent dus eerst het cijfer en maak hiervan een tekening. Het blad mag worden gedraaid. Instructiefilmpje.
Door Jolien de Langen.
Ieder kind krijgt een vorm op een papier geplakt. (Hier 1 startpunt 'kruis' en 2 vierkant met vier vierkantjes) Opdracht 'Maak er iets van'. Na afloop sorteren en kijken hoeveel verschillende mogelijkheden we hebben kunnen bedenken.
Door Claire George.
In de eerste rij staan bijvoeglijknaamwoorden, in de tweede rij staan zelfstandig naamwoorden. Kies uit iedere rij een woord. Die worden aan elkaar verbonden in een tekening. Uitbreiding: teken de antwoorden op vragen als wie? wat? waar? wanneer? Wat is die aan het doen? ... Instructiefilmpje.
Door Rozemarijn Stoutjesdijk.
Scheur een achttal snippers. Pak ze in een hand en laat ze op ca. 20 cm. los boven een tekenvel. Trek de omtrek van het geheel van snippers. Haal de snippers weg en kijk....wat kun je hier van maken?
Door Anneloes Malgo.
Lekker in een bootje, kijken naar de dobber... en dan ik heb beet! Wat haal ik boven water?
Door Mignon Vughs.
Je leest een klein stukje uit 'Het monsterbonsterbulderboek' (van Jozua Douglas & Marieke Nelissen (2017)) voor. Op het moment dat Bruno op zijn tovertoeter blaast, veranderen zijn ouders in monsters.
Door Rosalie Walker.
Je tekent in één minuut. Dat kan niet anders dan klein en niet af en dat is nu juist de bedoeling. Je geeft de tekening door aan jouw buurman en die kijkt een minuut'. Dan tekent hij een minuut om de tekening weer door te geven...
Door Suzanne van Beveren.
De wolf komt er aan. De drie biggetjes zien het gevaar. Ze zijn niet bang. Ze transformeren tot een wolfverjagendmonster! Instructiefilmpje.
Door Tieske van Dieren.
Zeven stokjes en een stopmotion-app. Maak met de stokjes een verhaal. Instructiefilmpje.
Door Melissa Borghart-Ris.
Verschuiven, vervormen, combineren, elementen weg te halen of toe te voegen en zo te spelen met de beelden die ontstaan. Opplakken en bijtekenen. Instructiefilmpje.
De Arabieren gaven heel veel sterren namen en zagen in combinatie van sterren allerlei figuren; sterrenbeelden. Wij verzinnen eerst een figuur.en zetten dan de sterren aan de hemel: Hier de sterspeler (op zijn kop)
We luisteren naar het lied. We bekijken de porgels en de porulannen en bedenken wat voor kinderen daar van komen… die vreemde kinderen gaan we tekenen.
Zet jouw stift op papier, teken in een beweging zonder de stift van het papier te halen een dansende olifant… stift even los ... dan een swingende giraf … etc.
Door Lottie Jolink.
Verzamel spulletjes die op een bureau liggen. Leg ze op een vel papier en maak er een verhaal van. Instructiefilmpje.
Door Jiska Rozendal.
Twee willekeurige woorden worden aan elkaar gekoppeld. Flesdak, Lampauto, Flesbeer, Brilboek, Stoktafel...
Creativiteit Hoe? Zo!
Byttebier, Igor (2002) Uitgeverij Lannoo Tielt.
In de hersenen ontstaan patronen; denkpatronen; clusters van gegevens die voor ons succesvol zijn. In gelijksoortige situaties kunnen we deze patronen snel oproepen en dus snel handelen. Denkpatronen zijn gewoontes van denken. Door de denkpatronen is snel leren mogelijk. Patronen vergen geen denkwerk meer waardoor er ruimte is om verder te onderzoeken en voort te bouwen. Patronen slijten in door herhaald handelen., herhaald denken. Het weten gaat op een gegeven moment bijna onbewust en je weet niet meer dat je dit ooit bedacht hebt. Het kan niet anders dan ons denksysteem de kracht haalt uit de stabiliteit van patronen en dus gewoonten. Het kan dus ook niet anders dat het denkvermogen last heeft van het doorbreken van die stabiliteit; dus het denkvermogen heeft last van patroondoorbrekend denken = creativiteit.
Je bent creatief of je bent het niet ... Creativiteit is schilderen ... Mijn omgeving staat geen creativiteit toe ... Zonde van de tijd ... We doen al creatief